Naslov (srp)

Regionalna karakterizacija karstnih podzemnih voda dela centralnog Balkana u funkciji njihovog održivog korišćenja i menadžmenta : doktorska disertacija

Autor

Marinović, Veljko, 1990-

Doprinosi

Jemcov, Igor, 1967-
Stevanović, Zoran, 1956-
Ristić Vakanjac, Vesna, 1965-
Milanović, Saša, 1972-
Radulović, Milan, 1982-

Opis (eng)

Karst groundwaters are used by about 700 million people in the world, which makes theirimportance for the world's population immeasurable. Within the doctoral dissertation,research and analysis of the karst systems of central Balkan parts (Serbia, Montenegro and theSava River Basin of Bosnia and Herzegovina) were carried out, in order to evaluate this preciousresource. Analyzes were performed on the examples of karst systems of Perućac, Seljašnica,Mokra and Mlava springs (Serbia), Oko Bijele and Rijeka Crnojevića (Montenegro) and VreloBosne spring (Bosnia and Herzegovina), as well as at the regional level. The quantitativecharacterization was performed using statistical methods, recession, baseflow and time seriesanalysis. Qualitative characterization was performed based on chemical analyses. Thequantitative pressures were carried out based on the ratio between balance and currentgroundwater exploitation, while the assessment of qualitative pressures was carried out basedon vulnerability, hazard and risk maps.The results of the characterization and pressures assessment showed that the karstgroundwater of the central Balkans is of excellent natural quality and that these terrains canaccumulate significant volume of water. The selected karst systems showed that they can beconsidered representative of regional hydrogeological characteristics. The appliedcharacterization methods can be a guide when high-resolution monitoring data exist, so theprecise determination of the groundwater status, according to the Water Framework Directive,can be achieved.Stochastic and logistic regression models were created in order to predict extreme values ofgroundwater quality and quantity, i.e. probabilities of occurrence of quantitative pressures. Inorder to make maximum use of these models, it is necessary to have a dense monitoringnetwork with a high frequency of observation. In this way, it will be possible to reliably designand implement measures to regulate karst aquifers in accordance with the sustainablegroundwater exploitation.

Opis (srp)

Karstne podzemne vode koristi oko 700 miliona ljudi na svetu, čime je njihov značaj za svetskostanovništvo nemerljiv. U sklopu doktorske disertacije vršena su istraživanja i analize karstnihsistema dela centralnog Balkana (Srbije, Crne Gore i Savskog sliva Bosne i Hercegovine), kakobi se evaluirao ovaj dragoceni resurs. Analize su vršene na primerima karstnih sistema vrelaPerućac, Seljašnica, Mokra i Mlava (Srbija), Oko Bijele i Rijeka Crnojevića (Crna Gora) i vreloBosne (Bosna i Hercegovina), kao i na regionalnom nivou. Karakterizacija kvantiteta izvršenaje primenom statističkih metoda, analizom recesionog perioda, baznog oticaja i vremenskihserija. Evaluacija kvaliteta vršena je na osnovu hemijskih analiza. Ocena pritisaka na kvantitetizvršena ja na osnovu odnosa bilansa i trenutne eksploatacije podzemnih voda, dok je ocenapritisaka na kvalitet izvršena na osnovu karata ranjivosti, hazarda i rizika.Rezultati karakterizacije i ocene pritisaka su pokazali da su podzemne karstne vode delacentralnog Balkana odličnog prirodnog kvaliteta i da ovi tereni mogu akumulirati značajnekoličine vode. Odabrani karstni sistemi pokazali su da se mogu smatrati reprezentimaregionalnih hidrogeoloških karakteristika. Primenjene metode karakterizacije predstavljajuvodič u uslovima postojanja dovoljnog obima podataka, odnosno za što preciznijudeterminaciju statusa podzemnih voda, prema Okvirnoj direktivi o vodama.Stohastički i logistički regresioni modeli kreirani su u cilju predviđanja ekstremnih vrednostikvaliteta i kvantiteta, tj. verovatnoće pojave kvantitativnih pritisaka. Kako bi se ovi modelimaksimalno iskoristili, neophodno je postojanje guste monitoring mreže visoke frekvencijeosmatranja. Na taj način će biti omogućeno pouzdano projektovanje i implementacija meraregulacije karstnih izdani u cilju održive eksploatacije.

Opis (srp)

Geološko inženjerstvo - Hidrogeologija / Geological engineering - Hydrogeology Datum odbrane: 18.04.2023.

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Inženjerska geologija

karstni sistem, podzemna voda, pritisci na kvantitet i kvalitet, menadžment podzemnih vodnih resursa

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Inženjerska geologija

karst system, groundwater, quantitative and qualitative pressures, groundwater resources management