Naslov (srp)

Socio-kognitivni aspekti sjećanja na rat: iskustvo Sarajeva i Istočnog Sarajeva : doktorska disertacija

Autor

Jeftić, Alma, 1984-

Doprinosi

Popadić, Dragan, 1955-
Petrović, Nebojša, 1971-
Pavlović, Zoran M., 1980-

Opis (eng)

The main objective of this research is to examine the bias in memories of four war events with respect to the position of an individual and his / her group during those events (victim or perpetrator) and to determine whether there is a link between bias and willingness to reconcile.The survey included a total of 240 respondents, with 80 being Bosniaks from Sarajevo, 80 Serbs from Sarajevo and 80 Serbs from East Sarajevo. In each group, there was an equal number of respondents of the younger generation (15-19) and the older generation (respondents who were 18 and older at the beginning of the war in BiH in 1992), as well as an equal number of male and female respondents. The structured interview and the Scale of Readiness for Reconciliation (Petrović, 2004) were applied. Interview data were analyzed by two independent evaluators who coded responses according to seven indicators of bias (event dating, description length, retelling, guilt, victimization, commemoration, and empathy.) Indicators were determined based on phenomenological aspects of memory, Schacter's theory of memory errors and Bar-Tal’s themes on the formation of narratives of conflict. Two-way ANOVA and correlations were conducted to analyze the presence of bias in memories and its impact on readiness for reconciliation.The results partially confirmed three hypotheses, and it is concluded that the combination of ethnicity and residence (Federation Bosnia-Herzegovina or Republic of Srpska) significantly determined bias in memories of four events. Bosniaks from Sarajevo showed the greatest bias towards Bosniak victims and the least towards Serb victims, and vice versa: Serbs from East Sarajevo showed the greatest bias towards Serb victims and the least towards Bosniak victims. Exceptions were Serbs from Sarajevo, whose results did not fully correspond to the results of Bosniaks, but also to the results of Serbs from East Sarajevo. Also, bias did not manifest equally across all seven indicators, so in event dating, empathy, extensiveness, and commemoration, age played a significant role, while in the remaining indicators (victimization, recollection, and guilt) it was not the case. The results partially confirmed the third hypothesis, ie respondents who had higher results on the bias towards victims from their group (and therefore towards their group), showed less willingness to reconcile, which was especially important on the Forgiveness and Trust subscales, while there were no significant results on the subscales of Cooperation and Rehumanization.One of the contributions of this research is a quantitative analysis of memory bias. Also, the research opens opportunities for future studies of the role of memory in peacebuilding, as well as the organization of history teaching through memory pedagogy.

Opis (srp)

Glavni cilj ovog istraživanja je ispitati pristrasnost u sjećanjima za četiri ratna događaja s obzirom na položaj pojedinca i njegove/njene grupe tokom tih događaja (žrtva ili počinilac) i utvrditi da li postoji povezanost između pristrasnosti i spremnosti na pomirenje. Istraživanje je obuhvatilo ukupno 240 ispitanika, pri čemu su 80 bili Bošnjaci iz Sarajeva, 80 Srbi iz Sarajeva i 80 Srbi iz Istočnog Sarajeva. U svakoj grupi bio je zastupljen podjednak broj ispitanika mlađe generacije (15-19) godina i starije generacije (ispitanici koji su na početku rata u BiH, 1992. godine imali 18 i više godina), kao i jednak broj muških i ženskih ispitanika. U istraživanju su primijenjeni strukturirani intervju i Skala spremnosti na pomirenje (Petrović, 2004). Podaci dobiveni itervjuom su analizirani od strane dva neovisna procjenjivača koji su kodirali odgovore prema sedam indikatora pristrasnosti (datiranje događaja, opširnost opisa, prisjećanje, krivnja, viktimizacija, komemoracija i empatija). Indikatori su određeni na temelju fenomenoloških aspekata sjećanja, Schacterove teorije o pogreškama pamćenja i Bar-Talovih tema o formiranju narativa o konfliktu. Dvosmjerna ANOVA i korelacije su provedene kako bi se analiziralo prisustvo pristrasnosti u sjećanjima i njen utjecaj na spremnost na pomirenje. Rezultati su djelimično potvrdili tri hipoteze, te se zaključuje da je etničko-entitetska pripadnost značajno određivala pristrasnost u sjećanjima na događaje. Najveću pristrasnost prema bošnjačkim žrtvama i najmanju prema srpskim žrtvama pokazivali su Bošnjaci iz Sarajeva, i obrnuto: najveću pristrasnost prema srpskim žrtvama a najmanju prema bošnjačkim žrtvama pokazivali su Srbi iz Istočnog Sarajeva. Izuzetak su činili Srbi iz Sarajeva čiji rezultati nisu u potpunosti odgovarali rezultatima Bošnjaka ali ni rezultatima Srba iz Istočnog Sarajeva. Također, pristrasnot se nije jednako manifestirala kroz svih sedam indikatora, pa je tako kod datiranja, empatije, opširnosti i komemoracija dob imala značajnu ulogu, dok kod preostalih indikatora (viktimizacija, prisjećanje i krivnja) to nije bio slučaj. Rezultati su djelimično potvrdili i treću hipotezu, tj.ispitanici koji su imali više rezultate na pristrasnosti prema žrtvama iz svoje grupe (pa samim tim i prema svojoj grupi), pokazali su manju spremnost na pomirenje, što se posebno pokazalo značajnim na subskalama Oprost i Povjerenje, dok nije bilo značajnih rezultata na subskalama Saradnja i Rehumanizacija. Jedan od doprinosa ovog istraživanja je kvantitativna analiza pristrasnosti sjećanja. Također, istraživanje otvara mogućnosti za buduće studije uloge sjećanja u izgradnji mira, kao i organizaciji nastave historije kroz pedagogiju sjećanja.

Opis (srp)

Psihologija - Socijalna psihologija / PsychologySocial psychology Datum odbrane: 26.02.2022.

Jezik

srpski

Datum

2021

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-SA 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Deliti pod istim uslovima 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Psihologija

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Socijalna psihologija

pamćenje, sjećanje, međugrupni odnosi, pomirenje, rat, Sarajevo, Istočno Sarajevo, Bosna i Hercegovina

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Psihologija

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Socijalna psihologija

memory, remembrance, intergroup relations, reconciliation, war, Sarajevo, East Sarajevo, Bosnia and Herzegovina