Naslov (srp)

Hidrodinamička i sinhrotronska radio-evolucija ostataka supernovih u nehomogenoj međuzvezdanoj prašini : doktorska disertacija

Autor

Kostić, Petar, 1985-

Doprinosi

Onić, Dušan
Knežević, Slađana, 1982-
Vukotić, Branislav, 1981-
Arbutina, Bojan, 1977-
Urošević, Dejan, 1970-

Opis (eng)

The models of radio synchrotron emission of supernova remnants (SNRs)imply uniform density ahead of shock wave, so the evolution of luminosity is usu-ally studied in such an environment, most often through the surface-brightness-to-diameter dependence, the Σ–D relation. This field aims to better understand theSNR evolution, the emission models, but also the methods for determining theirdistance. It is not an easy task because of a very large scatter in the Σ–D MilkyWay sample.The dissertation puts a different perspective at the Σ–D relation (usually treatedas power-law function), assuming that non-uniform environment around the starsconsiderably affects its shape and slope, that may vary during the SNR expansion.It makes the ambient density structure an important factor whose impact mustbe investigated. The numerical code for hydrodynamic (HD) simulations and theemission model were developed. The 3D HD simulations were performed in differentnon-uniform environments, including low-density bubbles and a variety of clumpymodels. Based on the simulation results, a semi-analytical 3D spherically-symmetricmodel of HD and Σ–D evolution of SNRs in clumpy medium was developed, whichis used to generate large Σ–D samples.The results show that after entering the clumpy medium the SNR brightnessenhances, but afterward the Σ–D slope steepens, shortening the brightness evolu-tion lifetime. Despite the evident increase in slope in clumpy medium, the Galacticsample average slope flattens at ≈ 13–50 pc. After analyzing the generated SNRsamples in clumpy medium it is concluded that the significant flattening and scatterin Galactic sample originates in sporadic emission jumps of individual SNRs in alimited diameter interval. The additional analyses of selection effects are needed toinvestigate these issues.

Opis (srp)

Modeli sinhrotronske radio-emisije ostataka supernovih (OSN) pretpo-stavljaju homogenu gustinu ispred udarnog talasa, pa se tako i evolucija njihoveluminoznosti najčešće proučava u takvoj sredini, preko zavisnosti površinskog sjajaod prečnika, tzv. Σ–D relacije. Istraživanja u ovoj oblasti su značajna zbog boljeguvida u evoluciju OSN, razvijanje modela proizvodnje zračenja, kao i metoda zaodređivanje udaljenosti do OSN. Ovo nije lak zadatak jer je rasturanje tačaka Σ–Duzorka OSN u Mlečnom putu veoma veliko.U disertaciji se razmatra drugačiji pristup Σ–D relaciji (koja je uobičajeno treti-rana kao stepena funkcija), pretpostavljajući da nehomogena sredina u okolini zvezdaznačajno utiče na njen oblik i nagib, koji može da varira tokom širenja OSN. Timestruktura okolne gustine postaje novi važan faktor čiji uticaj mora biti istražen.Razvijen je numerički kod za hidrodinamičke (HD) simulacije, kao i model emisi-je zračenja. Izvedene su 3D HD simulacije u različitim nehomogenim sredinama,uključujući mehure niske gustine i brojne grudvaste modele. Na osnovu rezultatasimulacija je razvijen semi-analitički 3D sfernosimetrični model HD i Σ–D evolucijeOSN u grudvastoj sredini, koji je korišćen za generisanje velikih Σ–D uzoraka.Rezultati pokazuju da nakon ulaska u grudvastu sredinu sjaj OSN poraste, alise potom Σ–D nagib dodatno ustrmljuje, skraćujući trajanje evolucije sjaja. Uprkosevidentnom porastu nagiba u grudvastoj sredini, Galaktički uzorak pokazuje porav-nanje prosečnog Σ–D nagiba na ≈ 13–50 pc. Analizom generisanih uzoraka OSNu grudvastoj sredini zaključeno je da značajno Σ–D poravnanje i rasturanje tačakau Galaktičkom uzorku potiče od sporadičnih skokova emisije pojedinačnih OSN uograničenom intervalu njihovih prečnika. Potrebne su dodatne analize selekcionihefekata da bi se ovo istražilo.

Opis (srp)

astrofizika - ostaci supernovih / astrophysics - supernova remnants Datum odbrane: 22.12.2023.

Jezik

srpski

Datum

2023

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Međuzvezdani prostor. Galaktičke magline

interstellar medium: supernova remnants, interstellar medium: clouds, hydrodynamics, shock waves, radiation mechanisms: non-thermal, methods: numer- ical, methods: analytica

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Međuzvezdani prostor. Galaktičke magline

međuzvezdana sredina: ostaci supernovih, međuzvezdana sredina: oblaci, hidrodinamika, udarni talasi, mehanizmi zračenja: netermalni, metodi: nu- merički, metodi: analitički