Naslov (eng)

GREEN TRANSITION ACTION PLAN FOR SERBIA: A CALL FOR URGENT, SYSTEMIC, COMPREHENSIVE, AND THOUGHTFUL ACTION

Autor

Đuričin, Dragan
Kuč, Vukašin
Vuksanović Herceg, Iva

Opis (srp)

Sažetak: Potreba za dominacijom, kao osnova ljudske prirode, kontinualno gura ljude u konflikt sa drugim ljudima, kao i u odnosu na prirodu. Prethodna tendencija je pojačana do ekstremne vrednosti tokom perioda ekonomskog neoliberalizma. Od samog početka ekonomskog neoliberalizma pre više od četiri decenije, pojavljivao se veliki broj strukturnih neravnoteža i anomalija sistema. Posledično, ekonomija, društvo i planeta našli su se u nestabilnoj situaciji. Suprotno eksponencijalnom progresu koji je ostvaren tokom perioda ekonomskog liberalizma, tokom perioda ekonomskog neoliberalizma ekonomija i društvo su se našli u regresiji, lišeni mogućnosti da koriste rezultate poslednje dve industrijske revolucije (3IR i 4IR). Ekonomska pravila i ekonomske politike stvorili su strukturne neravnoteže i anomalije pošto su brutalno negirali planetarna ograničenja i zakone prirode. Bez ugrađenih korektivnih mehanizama sa ciljem da se uklone glavne pukotine sistema, ekonomija lavira između simultanih destrukcija na strani ponude i na strani tražnje, da bi konačno ušla u strukturnu, višestruku i permanentnu krizu, jednostavno u „permakrizu“. Štaviše, eksterni asimetrični šokovi, kao što su klimatske promene, pandemije i geopolitički konflikti, kontinuirano produbljuju i stvaraju nove pukotine u ekonomskom sistemu. U ovom radu želimo da ukažemo na to da kada delovi neophodni za funkcionisanje planete zamišljene kao troslojni „sistem dinamika“ nisu međusobno sinhronizovani, neophodno je otpočeti sa demontiranjem društveno-ekonomskog sloja kao uzroka današnjih planetarnih problema, ne samo u ekonomiji i društvu, već i u fizičkom sistemu i biosferi. Imperativ novog vremena je da ekonomska pravila i politike moraju biti kompatibilni sa planetarnim ograničenjima i zakonima prirode, primarno zakonima reverzibilnosti i evolucije. Prethodno ukazuje na neophodnost otpočinjanja tranzicije od „nove normalnosti“ ka „boljoj normalnosti“. Zaokret negativnog trenda jedino je moguć stvaranjem novog konteksta sposobnog da internalizuje eksterne negativne efekte prethodnog razvoja. Krajnji rezultat ovakve radikalne promene mogao bi da bude rađanje održive (i inkluzivne) ekonomije, prema ljudima i prirodi. Tranzicija od starog ka novom sistemu neophodna je kako bi se ekonomija sačuvala od permakrize, kao i da bi se trasirala putanja održivog razvoja. Da bi ekonomija bila u harmoniji sa prirodom, tranzicija koja bi trebalo to da obezbedi mogla bi se nazvati „zelena tranzicija“ ili putanja prema zelenoj planeti kao okruženju u kome su se razvile klice ljudskog života. Sledeći prethodnu logiku, članak je organizovan u šest delova, pored uvoda i zaključka. U prvom i drugom delu fokus će biti na uzrocima strukturnih neravnoteža (i anomalija) u društveno-ekonomskom sistemu i planeti kao celini, respektivno, u periodu antropocen. U trećem delu dat je pregled literature koja je nastala u nastojanju da se razreše ugrađene strukturne neravnoteže ekonomskog neoliberalizma. Intencija je da se zelena tranzicija odredi kao pretpostavka održive ekonomije. U četvrtom delu nalazi se strategijska revizija ekonomskih podataka vezanih za Srbiju pre otpočinjanja zelene tranzicije. Početna tačka u zastupanju stava o neophodnosti povratka Srbije na održivu putanju razvoja je adekvatna dijagnoza stanja, makro i mikro, kao i svega između toga. Peti deo ponudiće empirijski test stavova prema SDG/ ESG merilima održivosti u poslovnoj zajednici Srbije. Podaci ukazuju da postoji suptilan interes prema uvažavanju značaja zaštite životne sredine u ekonomiji i obelodanjivanju merila održivosti. Posledično, u šestom delu ćemo prodiskutovati ulogu države u pripremi akcionog plana zelene tranzicije.

Opis (eng)

Abstract: The dominance habit, at the core of human nature, continually pushes people into conflict with each other as well as against nature. This tendency has been exacerbated to the extreme during the period of economic neoliberalism. Since economic neoliberalism has lasted for more than four decades, a great many structural imbalances and anomalies of the economic system have emerged. Consequently, the economy, society, and the entire planet have remained in an unsustainable mode. In contrast to the exponential progress made since the start of economic liberalism, during the period of economic neoliberalism the economy and society entered regression, incapable of capitalizing on the growth potential from the last two industrial revolutions (3IR and 4IR). The economy entered a structural crisis because economic rules and policy platform brutally ignored planetary boundaries and the laws of nature as well. Precisely, without inbuilt corrective mechanisms aimed at mitigating the main fractures of the system, the economy has been floating between simultaneous destructions on the supply and demand side, and finally entered a structural, multi, and permanent crisis, simply, a “permacrisis”. Furthermore, external asymmetric shocks, such as climate change, pandemics, and geopolitical disputes, have continuously deepened the fractures of the system and created new ones. In this paper, we intend to argue that when the pieces relevant for the functioning of the planet, envisioned as the “system dynamics” of three layers, cannot fit together, it is necessary to start with the reshuffling of the socio-economic layer, as the root cause of today’s major planetary problems not only in the economy and society but also in the physical system and biosphere. The imperative of a new era is that economic rules should respect planetary boundaries and be compatible with the laws of nature, primarily reversibility and evolution. The aforementioned implies the necessity to initiate the transition from a “new normal”, actually, abnormal, to a “better normal”. Negative rebounds can only be reversed through the creation of a new context capable of internalizing negative externalities resulting from prior development. The ultimate outcome of such a radical change could be the birth of a sustainable (and inclusive) economy, both towards people and nature. The transition from an old to a new system is inevitable to steer the economy and society away from the permacrisis and put it on a sustainable trajectory. If the new economy intends to be in harmony with nature, the related transition could be named the “green transition” or the path back to a green planet as the context in which the seeds of human life were originally nurtured. Following the aforementioned logic, the paper is organized into six parts, excluding the Introduction and Conclusion. In Part 1 and Part 2, our focus will be on the root causes of structural imbalances (and anomalies) within the socio-economic system and the physical system, respectively, in the Anthropocene era. Part 3 presents a literature review of the attempts to mitigate inbuilt structural imbalances of economic neoliberalism. The intention is to address the green transition as a prerequisite for a sustainable economy and society. In Part 4, we delve into the strategic audit of Serbia’s economy fact sheet at the outset of the green transition. The starting point in advocating for Serbia’s return to a sustainable economy path is to provide an accurate diagnosis of the situation, addressing both macro and micro aspects, including everything in between. Part 5 offers an empirical test of attitudes towards SDGs/ESG sustainability metrics in Serbia’s business community. Empirical data suggests a subtle inclination toward the environmentalization of the economy and sustainability-related disclosure. Consequently, in Part 6 we discuss the government’s role in preparing the green transition action plan.

Jezik

engleski

Datum

2024

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 4.0 - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 4.0 International License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcode

Predmet

Ključne reči: Srbija, ekonomski neoliberalizam, održiva ekonomija, zelena tranzicija, merila održivosti SDG, ESG, cirkularni model rasta, heterodoksna platforma ekonomskih politika, zeleno finansiranje, IFRS standardi održivosti

Keywords: Serbia, economic neoliberalism, sustainable economy, green transition, SDGs, ESG, circular model of growth, heterodox policy platform, green finance, IFRS sustainability-related disclosure

Deo kolekcije (1)

o:28218

Ekonomski fakultet