Naslov (srp)

Utvrđivanje genetičke osnove retkih neurodegenerativnih bolesti analizom kliničkog egzoma : doktorska disertacija

Autor

Branković, Marija, 1992-

Doprinosi

Novaković, Ivana, 1961-
Janković, Milena, 1982-
Svetel, Marina, 1959-
Keckarević Marković, Milica, 1975-
Savić-Pavićević, Dušanka, 1972-

Opis (srp)

eurodegenerativne bolesti se odlikuju varijabilnom kliničkom slikom, vremenom početkabolesti, prognozom i odgovorom na lečenje. Najveći broj ovih oboljenja uključuje motorne i kognitivneporemećaje poput Alchajmerove i Parkinsonove bolesti koje su široko rasprostranjene, do izuzetnoretkih poput Krojcfeld-Jakobove bolesti.Ovom doktorskom tezom istražena je genetička osnova kognitivnih poremećaja i poremećajapokreta sekvenciranjem panela klinički egzom kod ukupno 57 nesrodnih bolesnika (15 sa kognitivnimporemećajem i 42 sa poremećajem pokreta). Prednost pri selekciji su imali porodični slučajevi sa ranimpočetkom bolesti ili složenim fenotipom. Sekvenciranje panela vršeno je na Illumina MiSeq platformiprema uputstvu proizvođača. Rezulati sekvenciranja su analizirani dostupnim softverom za analizu iprethodno razvijenim tokom rada (engl. pipeline). Interpretacija varijanti zasnovana je na analizi setovagena odabranih prema fenotipu bolesnika, pretraživanju literature i baza podataka, učestalosti alela, insilico analizama. Uzročne varijante su potvrđene sekvenciranjem po Sangeru i segregacionimanalizama.Utvrđen je verovatan genetički uzrok kod devet nesrodnih bolesnika (četiri sa kognitivnimporemećajem i pet sa poremećajem pokreta). Detektovano je ukupno 11 patoloških varijanti u sedamgena (PSEN1, OPTN, TUBB4A, PANK2, SETX, MFSD8 i ARSA) od kojih su devet varijante sapromenjenim smislom (engl. missense), jedna varijanta bez smisla (engl. nonsense) i jedna varijanta umestu splajsovanja (engl. splice site). Sve detektovane varijante su u genima koji su u skladu sakliničkim fenotipom datih bolesnika. Pored toga, detektovane varijante u genima DCTN1, PDGFRB iPOLG predstavljaju moguć uzrok bolesti kod tri dodatna slučaja sa poremećajem pokreta. Kod ostalihispitanika genetička osnova bolesti ostaje nerazjašnjena.Rezultati ove teze ističu značaj analize panela klinički egzom u dijagnostici kognitivnihporemećaja i poremećaja pokreta i daju nam uvid u složenost genetičke pozadine ovih oboljenja.

Opis (srp)

Molekularna biologija - Medicinska genetika / Molecular biology - Medical genetics Datum odbrane: 05.06.2023.

Opis (eng)

Neurodegenerative diseases are characterized by a variable clinical picture, disease onset,prognosis and response to treatment. The largest number of them includes motor and cognitivedisorders such as Alzheimer's and Parkinson's diseases, which are widespread, to extremely rare onessuch as Creutzfeldt-Jakob disease.Here we analysed the genetic basis of cognitive and movement disorders by sequencing a clinicalexome panel that comprise coding regions of 4813 genes with surrounding intronic sequencies in 57unrelated patients (15 with cognitive and 42 with movement disorders). During selection, preferencewas given to family cases with an early onset of the disease or a complex phenotype. Panel sequencingwas performed on the Illumina MiSeq platform according to the manufacturer's instructions. Resultswere analyzed with available software and an internal pipeline. The interpretation of variants is basedon the analysis of gene sets selected according to the patient's phenotype, literature and databasesearches, allele frequencies, in silico analyses. Causal variants were confirmed by Sanger sequencing,as well as segregation analysis.A probable genetic cause was determined in nine unrelated patients (four with cognitive and fivewith movement disorder). We detected nine missense, one nonsense and one splice site pathologicalvariants in seven genes (PSEN1, OPTN, TUBB4A, PANK2, SETX, MFSD8, and ARSA) which are inaccordance with the clinical phenotype of the given patients. In addition, the detected variants in theDCTN1, PDGFRB, and POLG genes represent a possible cause of movement disorder in threeadditional cases. The rest of patients remain negative.The results of this thesis highlight the importance of clinical exome panel analysis in thediagnosis of cognitive and movement disorders and give us an insight into the genetic complexity ofthese diseases.

Jezik

srpski

Datum

2023

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Molekularna neurobiologija

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Neurologija. Neuropatije

motorni poremećaji, kognitivni poremećaji, molekularno genetička dijagnostika, genske varijante, genski paneli

577.2:616.8-07(043.3)

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Molekularna neurobiologija

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Neurologija. Neuropatije

motor impairments, cognitive impairments, molecular genetic diagnostics, gene variants, gene panels