Naslov (srp)

Unapređenje održivog kvaliteta jaja u lancu ishrane : doktorska disertacija

Autor

Mitrović, Marija, 1984-

Doprinosi

Stefanović, Srđan, 1966-
Smiljanić, Milenko, 1974-
Đekić, Ilija, 1968-
Šmigić, Nada, 1978-
Tomašević, Igor, 1974-
Živković, Dušan, 1959-
Dimitrijević, Mirjana, 1969-

Opis (srp)

Lanac snabdevanja konzumnim jajima posmatran je sa aspekta održivog razvoja kroz tri podsistema(proizvodnju, maloprodaju i potrošnju), uzimajući u obzir bezbednost, percepcije kvaliteta i ekološkihuticaja iz ugla svih učesnika lanca kroz analizu relevantnih aktivnosti, uz procenu uticaja na životnusredinu i identifikaciju mogućnosti za poboljšanja.Dimenzija kvaliteta pokazala je kako se percepcije o karakteristikama kvaliteta razlikuju kroz lanacsnabdevanja konzumnim jajima i istakla značajne karakteristike za svakog od učesnika u lancu.Analiza percipiranih karakteristika kvaliteta počinje od proizvodnje na farmi, nastavlja se prekomaloprodaje do krajnjih potrošača u domaćinstvu, vrednovanjem stanovišta kupac–dobavljač.Gledajući unazad, od potrošača do farme primenjena je metoda planiranja kvaliteta usmerena kapotrebama potrošača. Istraživanje je obuhvatilo 30 farmi, 50 maloprodajnih objekata, 1.000 kupaca i300 domaćinstava. Dobijeni rezultati za interakciju između farme i maloprodaje ukazuju da je vrstaproizvodnje dominantna karakteristika kvaliteta za oba učesnika lanca, potom slede ishrana i vrstahibrida koka nosilja sa stanovišta proizvođača na farmi, dok se maloprodaja fokusira na pakovanje ioštećenja jaja. Aspekti kvaliteta jaja iz perspektive maloprodaje i domaćinstva naglašavaju izgledljuske i poreklo jaja, dok su rok trajanja i klasa jaja bile podjednako važne karakteristike za obaučesnika. Primena metode planiranja kvaliteta uz uvažavanje zahteva potrošača kroz ceo lanacsnabdevanja naglasila je kvalitet u odnosu na cenu kao najvažniju karakteristiku. Učesnici sva tripodsistema različito su rangirali značaj karakteristika kvaliteta, dok je poređenje oba smeraposmatranja (od farme do domaćinstva i od domaćinstva do farme) pokazalo sličnost. Primenjenametodologija može poslužiti kao uvod u dalja istraživanja i orijentaciju proizvodnje u odnosu na skupzahteva kvaliteta povezanih sa lancem snabdevanja jajima.Dimenzija bezbednosti ukazala je na izloženost odrasle populacije Srbije toksičnim elementima (As,Cd, Pb i Hg) kroz potrošnju jaja i proizvoda na bazi jaja, kao i na nivo utvrđenih zdravstvenih rizika.Ispitani su i ostaci veterinarskih lekova i izračunat je njihov doprinos prihvatljivom dnevnom unosu.Uzorci jaja prikupljani su u okviru nacionalnog programa praćenja rezidua od 2018. do 2020.Ispitivanje potrošnje sprovedeno je tokom 2020. godine i obuhvatilo je 1.000 ispitanika. Urađena jeMonte Karlo simulacija kako bi se procenio unos toksičnih elemenata na osnovu jednodnevnih isedmodnevnih opoziva potrošnje jaja. Dobijeni rezultati pokazali su da odrasla populacija u Srbijinije izložena zdravstvenim rizicima koji su povezani sa proučavanim toksičnim elementima.Međutim, u 22% uzoraka jaja detektovano je prisustvo antikokcidijalnih lekova u koncentracijamaiznad granica propisanih važećim pravilnikom. Glavni rizik od izloženosti ostacima kokcidiostatikapovezan je sa maduramicinom. Dobijeni rezultati ukazuju na potrebu za promovisanjem dobreveterinarske prakse od strane svih učesnika u lancu snabdevanja konzumnim jajima.Procena uticaja na životnu sredinu lanca konzumnih jaja uključila je sve podsisteme, krozidentifikaciju i kvantifikaciju uticaja svakog pojedinačnog podsistema, kao i uticaj celog lancasnabdevanja. Pored navedenog, analizirano je kako se menja percepcija prema uticaju na životnusredinu duž lanca, uz rangiranje najznačajnijih aktivnosti za svakog od učesnika koristeći tehnikukupac-dobavljač. Unazad gledano, korišćena je tehnika primene funkcije kvaliteta za životnu sredinukako bi se utvrdio stepen korelacije između postavljenih ekoloških zahteva i identifikovanihekoloških uticaja. Sve procene zasnovane su na direktno prikupljenim bazama podataka iz 30 farmi,50 maloprodajnih radnji i 300 domaćinstava u Srbiji. Aktivnosti na farmi ispoljile su najveći ekološkiuticaj kroz proizvodnju hrane za koke nosilje, upotrebu prirodnih resursa i najviše doprinoseopetrećenju svakog pojedinačnog indikatora životne sredine. Ceo lanac konzumnih jaja emituje: 3,33kg CO2eq/kg, 29,01 MJe/kg, 0,17 mg R11e/kg, 1,15 kg 1,4 DBe/kg, 17,76 g SO2e/kg i 27,79 gPO4e/kg. Rezultati pokazuju razliku u ekološkom uticaju svakog pojedinačnog podsistema iidentifikuju prilike za njihovo ublažavanje kroz optimizaciju hrane za životinje, potrošnju energije,upravljanje otpadom u domaćisntvu...

Opis (srp)

Tehnološko inženjerstvo - Upravljanje bezbednošću i kvalitetom hrane / Technology engineering - Food safety and quality management Datum odbrane: 30.11.2022.

Opis (eng)

The egg supply chain was observed from the aspect of sustainable development through threesubsystems (production, retail and consumption), taking into account perceptions of quality andenvironmental impacts from the perspectives of all chain participants through analysis of relevantactivities, environmental impact assessment and opportunities for improvement.The quality dimension shows how perceptions differ throughout the table egg chain and highlightsthe main quality characteristics for each of the participants in this chain. Changes in perception areobserved from the farm, through retail to the end consumer, by using the buyer-supplier interactions.Looking back, from the consumer to the farm, a method of quality planning aimed at the needs ofconsumers was applied. The survey included 30 farms, 50 retail outlets, 1,000 customers and 300households. The comparison of farm and retail highlights the type of production as the dominantfactor affecting egg quality for both participants, then the nutrition of laying hens and the type oflaying hen hybrids from the farmer's point of view, while retail focuses on egg packaging and damage.Aspects of egg quality from a retail and household perspective emphasize the appearance of the shelland the origin of the eggs, while the shelf life and class of the eggs are equally importantcharacteristics for both participants. The quality function applied throughout the egg chain emphasizesquality in relation to price as the most important characteristic. The results indicate differences in thetransformation of quality characteristics through all three subsystems, while a comparison of bothdirections of observation shows similarity. The applied methodology can serve as an introduction tofurther research and orientation of production in relation to the set of quality requirements associatedwith the egg supply chain.The safety dimension shows the exposure of the adult population of Serbia to As, Cd, Pb and Hgthrough the consumption of eggs and egg-based products and the established level of health risks.Coccidiostat residues were also examined and their contribution to acceptable daily intake wascalculated. Egg samples were collected within the national residue monitoring program from 2018 to2020. The consumption survey was conducted during 2020, and included 1000 respondents. A MonteCarlo simulation was performed to estimate the intake of toxic elements based on one-day and seven-day egg consumption recalls. The obtained results showed that the adult population in Serbia is notexposed to health risks from the studied toxic elements when consuming eggs and egg-basedproducts. However, in 22% of egg samples, the presence of anticoccidial drugs was detected inconcentrations above the limits prescribed by the current regulations, which do not allow the detectionof coccidiostatic drugs at any levels in eggs. Exposure to maduramycin is the main risk confirmed forexposure to coccidiostat residues. The obtained results indicate the need to promote good veterinarypractice by all participants in the supply chain of table eggs.The environmental impact dimension of the egg chain includes all subsystems, through theidentification and quantification of the impact of each individual subsystem, as well as the impact ofthe whole supply chain. In addition, the perception of the impact on the environment changes alongthe chains was analysed by ranking the most important activities for each of the participants using thecustomer-supplier technique. In retrospect, the technique of applying the environmental qualityfunction was used to determine the degree of correlation between the set of environmentalrequirements and the identified environmental impacts. All estimates are based on directly collecteddatabases from 30 farms, 50 retail stores and 300 households in Serbia. The activities on the farmhave the greatest environmental impact through the production of food for laying hens, the use ofnatural resources and the greatest contribution to the pollution produced by each individualenvironmental indicator. The whole table egg chain emits 3.33 kg CO2eq/kg, 29.01 IU/kg, 0.17 mgR11e/kg, 1.15 kg 1.4 DBe /kg, 17.76 g SO2e/kg and 27.79 g PO4e/kg. The results show the differencein the environmental impact of each individual subsystem and identify opportunities to mitigate themthrough the optimization of animal feed, energy consumption and household waste management...

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Animalni proizvodi

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Prehrambena industrija. Industrijska mikrobiologija

egg supply chain, quality characteristics, quality function deployment, toxic elements, health risk assessment, life cycle assessment, environmental impacts, table eggs sustainability

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Animalni proizvodi

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Prehrambena industrija. Industrijska mikrobiologija

lanac snabdevanja jajima, karakteristike kvaliteta, raspoređivanje funkcija kvaliteta, toksični elementi, procena zdravstvenih rizika, procena životnog ciklusa, uticaji na životnu sredinu, održivost konzumnih jaja

637.4:658.562(043.3)