Naslov (srp)

Biološka aktivnost ekstrakata komercijalnih lekovitih biljaka familije Lamiaceae iz Srbije : doktorska disertacija

Autor

Oalđe Pavlović, Mariana, 1991-

Doprinosi

Živković, Jelena Č., 1980-
Marin, Petar, 1957-
Rajčević, Nemanja, 1982-
Vuković-Gačić, Branka, 1958-
Božić Nedeljković, Biljana, 1975-
Alimpić Aradski, Ana, 1986-
Kolarević, Stoimir, 1984-

Opis (srp)

Čovekova potraga za terapeutskim sredstvima prirodnog, a posebno biljnog porekla, datirajoš iz starih vremena. Sa napretkom savremene nauke omogućeno nam je da detaljno istražujemonjihove fitokonstituente, biološku aktivnost i mehanizme delovanja, sa ciljem dobijanjabezbednijih i efikasnijih farmakoloških agenasa.Cilj ove doktorske disertacije je bio određivanje hemijskog sastava i biološke aktivnostimetanolnih, etanolnih i vodenih ekstrakata 18 vrsta familije Lamiaceae koje se tradicionalnoupotrebljavaju i komercijalno gaje u Srbiji.Hemijska karakterizacija je urađena korišćenjem spektrofotometrijskih metoda(određivanjem ukupnog sadržaja fenola, fenolnih kiselina, flavonoida, flavonola, kumarina itriterpena), kao i HPLC-DAD analizom. Biološki potencijal pomenutih ekstrakata je određentestiranjem njihove antioksidativne, genoprotektivne, antigenotoksične, antidijabetične,antineurodegenerativne, antineuroinflamatorne, antitumorske i antibakterijske aktivnosti, kao iprocenom njihovog uticaja na modelu zarastanja rane.Ekstrakti ispitivanih predstavnika familije Lamiaceae obiluju sekundarnim metabolitima,posebno onima iz grupe fenolnih jedinjenja, pri čemu sastav i količina komponenti zavisi odprimenjenog rastvarača za ekstrakciju. U ovim ekstraktima, najprisutnija fenolna kiselina je bilarozmarinska kiselina, a najprisutniji flavonoid, flavon luteolin-7-O-glukozid.Iako su svi ekstrakti ispoljili antioksidativnu aktivnost, najjači potencijal su imali ekstraktiOriganum vulgare i Melissa officinalis. Vodeni ekstrakti su pružali najviši nivo zaštite plazmidneDNK, posebno ekstrakti Mentha × piperita i Thymus vulgaris. Dok su najjaču antigenotoksičnuaktivnost u prokariotskom modelu imali etanolni ekstrakti Rosmarinus officinalis i Salviaofficinalis, na eukariotskom modelu posebno dobru aktivnost su pokazali ekstrakti Hyssopusofficinalis, Leonurus cardiaca i Marrubium vulgare. Iako ekstrakti nisu inhibirali aktivnost enzimaα-amilaze, svoju antidijabetičnu aktivnost su ispoljili inhibicijom aktivnosti α-glukozidaze, pričemu su se posebno izdvojili vodeni ekstrakti M. piperita, Satureja montana i Thymus serpyllum.Ispitivani ekstrakti imaju dobar antineurodegenerativni potencijal procenjivan inhibitornimefektom na aktivnost acetilholinesteraze tirozinaze, kao i antineuroinflamatorni iantineurocitotoksični efekat prema LPS-om aktiviranim ćelijama mikroglije. Većina ispitivanihetanolnih ekstrakata je imala antitumorski efekat prema ćelijskoj liniji kolorektalnog kancera.Genotoksični potencijal prema ovim tumorskim ćelijama koji je bio sličan efektu etopozida jeispoljio jedino etanolni ekstrakt Ocimum basilicum. Ekstrakti su imali i antibakterijski potencijal:inhibirali su rast testiranih bakterijskih sojeva, posebno gram-pozitivnih, inhibirali su invazijuPseudomonas aeruginosa PAO1 prilikom infekcije fibroblasta pluća i formiranje biofilma P.aeruginosa PAO1, a takođe su degradirali i već formirani biofilm P. aeruginosa PAO1, pri čemu suse posebno izdvojili ekstrakti S. montana i O. vulgare.U ovoj doktorskoj disertaciji je po prvi put testirana i potvrđena genoprotektivna, kao iantigenotoksična aktivnost ispitivanih ekstrakata, a takođe po prvi put daje uvid uantineuroinflamatornu i antitumorsku aktivnost pojedinih predstavnika familije Lamiaceae. Naosnovu IBR analize svih ekstrakata predstavnika familije Lamiaceae, najbolji ukupni biološkipotencijal su imali O. vulgare i M. officinalis, kao i etanolni ekstrakt S. officinalis, dok su najnižibiološki potencijal pokazali ekstrakti M. vulgare, kao i etanolni ekstrakt G. hederacea.

Opis (srp)

Biologija - Morfologija, fitohemija i sistematika biljaka / Biology - Morphology, phytochemistry and systematics of plants Datum odbrane: 09.07.2022.

Opis (eng)

The man's search for natural therapeutic agents, especially those of plant origin, datesback to ancient times. However, with the progress of modern science, we have been able toinvestigate in detail their phytoconstituents, biological activity and mechanisms of action in thehuman body, in order to obtain safer and more effective farmaceuticals.The aim of this dissertation was to determine the chemical composition and biologicalactivity of methanolic, ethanolic and aqueous extracts of 18 species of the Lamiaceae family thatare being traditionally used and commercially grown in Serbia.Chemical characterization was performed using spectrophotometric methods (by thedetermination of the total content of phenols, phenolic acids, flavonoids, flavonols, coumarins, andtriterpenes), as well as by HPLC-DAD analysis. The biological potential of the extracts wasdetermined by testing their antioxidant, genoprotective, antigenotoxic, antidiabetic,antineurodegenerative, antineuro-inflammatory, antitumor, and antibacterial activities, as well asby assessing their influence on wound healing.The extracts of the tested Lamiaceae representatives are rich in secondary metabolites,mainly phenolic compounds. However, the content and amount of phytocomponents depends onthe extraction solvent. In these extracts, the dominant phenolic acid was rosmarinic acid, and thedominant flavonoid was flavone luteolin-7-O-glucoside.Although all extracts showed antioxidant activity, Origanum vulgare and Melissa officinalishad the highest antioxidant potential. Aqueous extracts provided the highest plasmid DNAprotection, especially Mentha × piperita and Thymus vulgaris. While the ethanolic extracts ofRosmarinus officinalis and Salvia officinalis had the strongest antigenotoxic activity in theprokaryotic model, Hyssopus officinalis, Leonurus cardiaca, and Marrubium vulgare extractsshowed excellent activity in the eukaryotic model. Although the extracts had no effect on α-amylase inhibition, they exhibited antidiabetic activity by inhibiting the activity of α-glucosidase,especially aqueous extracts of M. piperita, Satureja montana and Thymus serpyllum. The testedextracts possess antineurodegenerative potential, which they exhibit by inhibiting the activities ofacetylcholinesterase and tyrosinase, as well as antineuroinflammatory and antineurocytotoxicpotentials against LPS-activated microglia. Most of the ethanolic extracts had an antitumor effecton colorectal cancer cells, while only the genotoxic effects of Ocimum basilicum were similar toetoposide. The extracts, especially S. montana and O. vulgare, exhibited their antibacterialpotential by inhibiting the growth of tested bacterial strains, especially gram-positive ones, byinhibiting Pseudomonas aeruginosa PAO1 invasion during human lung fibroblast infection, as wellas biofilm formation inhibition and degradation of already formed P. aeruginosa PAO1 biofilm.In this dissertation, the genoprotective and antigenotoxic activities of the examined plantextracts were tested and confirmed for the first time. Moreover, this study provides the firstinsight into the antineuroinflammatory and antitumor activities of certain investigated Lamiaceaerepresentatives. Based on the IBR analysis of all tested Lamiaceae extracts, O. vulgare and M.officinalis, as well as ethanolic extract of S. officinalis had the best overall biological potential,while extracts of M. vulgare and ethanolic extract of G. hederacea showed the lowest biologicalpotential.

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Botanika

Lamiaceae; methanol extracts; ethanolic extracts; aqueous extracts; biological activity; chemical characterization

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Botanika

Lamiaceae; metanolni ekstrakti; etanolni ekstrakti; vodeni ekstrakti; biološka aktivnost; hemijska karakterizacija

581.1:582.943(043.3)