Naslov (srp)

Ideološko-politička orijentacija prekarijata u Srbiji : doktorska disertacija

Autor

Marković, Aleksandra, 1989-

Doprinosi

Reljanović, Mario, 1977-
Antonić, Slobodan, 1959-
Bakić, Jovo, 1970-
Vuletić, Vladimir, 1965-

Opis (eng)

The subject of this PhD thesis is the precariat as a social group in the making on the onehand, and the ideological and political orientations of individuals in precarious positions in thelabour market of Serbia on the other. The main objectives of the thesis have been directed towardsdetermining whether the precariat could be viewed as a separate class or stratum, as well asdiscovering potentially specific ideologies that could be linked to the precariat in Serbia. The authorstrives to identify core values shared by this social group in Serbia so as to address the possiblepotential of the precariat’s social action as well. This thesis aims at investigating the politicalorientation of the precariat in Serbia, i.e. who the precariat vote for. Inasmuch as the research of theprecariat and precarity as new social phenomena is met with insufficient conceptual and theoreticalgrounding, the research in this thesis is explorative rather than explanatory. The followinghypotheses (research questions) have been considered: the precariat in Serbia share the ideologicalorientation of the political right; the lack of a clearly defined value system prevents the precariatfrom realising the potential of social action that would enable its members to change their position;the precariat in Serbia (especially younger men), vote predominantly for the Serbian Radical Party(providing they vote to begin with), whereas the precariat in general terms abstain from voting, andif they go to the polls, their votes are evenly split between the Serbian Radical Party and the SerbianProgressive Party.The author applied secondary analysis of existing data, and secondary source materialsencompass the following: the reports and results of previous research done abroad (primarilyEurope), research and theoretical reflections of other researchers, websites of organised movementsof precarious workers; institutional and legal framework, and previous research on precariousworkers in Serbia; the empirical part of the thesis is based on the data obtained in the Round IX ofthe European Social Survey. The author purposefully uses various theoretical tools in order to shedlight on the subject of the analysis, which is largely a result of the research instrument itself, whichcompels social realism to give way to methodological individualism. Different theoreticalperspectives are to be perceived as complementary rather than those of rivalry. At the analyticallevel of a particular society (Serbian), the operationalisation of class is determined by its position inthe labour market. The precariat is not observed as a homogeneous social group, class or stratum.Instead, precarious and non-precarious positions are distinguished within each class, whereprecarious positions are characterised by precarity in the labour market (so-called individualcontract approach).The heterogeneous precarious respondents in Serbia identify with right-wing or centre-rightpolitical parties, i.e. political agencies that make extensive use of social demagoguery in theirdiscourse and fully embrace the basic orientation of economic liberalism as a foundation uponwhich neoliberal capitalism is laid. Although all three hypotheses are generally confirmed, theresults should be considered with caution – those who consider themselves as part of the precariatshare the orientation of the political right, the majority voting for the Serbian Progressive Party, butthe same applies to those in a non-precarious position in the labor market. The hypothesis on thelack of a clearly defined value system that prevents the precariat from realising its potential forsocial action has been fully confirmed – ideological and political disorientation has been proved,which could be said to have reactionary potential rather than revolutionary. With the note that theauthor cannot draw far-reaching conclusions, it is safe to say that the precariat in Serbia is neither aclass in itself, let alone a class for itself. In addition, it is still not a group that could constitute aseparate stratum, whose members would share similar living conditions and personal worldviews.In a nutshell, precarity per se is still not sufficiently distinctive in the labour market and does notrepresent a key determinant of structuring a society.

Opis (srp)

Doktorska disertacija za svoj predmet istraživanja ima, na jednoj ravni, prekarijat kao društvenugrupaciju u nastanku, a na drugoj, ideološko-političke orijentacije pojedinaca koji se nalaze uprekarnom položaju na tržištu rada u Srbiji. Osnovni ciljevi rada bili su usmereni na utvrđivanjemogućnosti da se prekarijat posmatra kao zasebna klasa ili sloj, kao i otkrivanje potencijalnospecifične ideologije koja bi se mogla vezati za prekarijat u Srbiji. Nastojale su se identifikovatiosnovne vrednosti koje deli ova društvena grupacija u Srbiji, kako bi se moglo govoriti i oeventualnom potencijalu kolektivnog delanja prekarijata. Najuže, rad je imao za cilj i da utvrdipraktično-političku usmerenost prekarijata u Srbiji, odnosno za koga pripadnici prekarijata u Srbijiglasaju. S obzirom na to da istraživanje prekarijata i prekarnosti kao novog društvenog fenomenajoš uvek pati od nedovoljne pojmovne i teorijske utemeljenosti, istraživanje u ovoj disertaciji je preeksplorativnog nego eksplanatornog karaktera. Ispitivane su sledeće hipoteze (istraživačka pitanja):pripadnici prekarijata u Srbiji dele desno orijentisano ideološko usmerenje; nepostojanje jasnouobličenog vrednosnog sistema onemogućava prekarijat da stekne delatni potencijal koji bi muomogućio promenu sopstvenog položaja; mlađi pripadnici prekarijata, naročito muškarci, akouopšte izlaze na izbore, glasaju većinom za Srpsku radikalnu stranku, dok među pripadnicamaprekarijata generalno prevladava izborna apstinencija, a ako izlaze na izbore, onda ravnomernoglasaju za Srpsku radikalnu stranku i Srpsku naprednu stranku.Primenjena je sekundarna analiza dostupnih podataka, a izvori sekundarne građe bili su: izveštaji irezultati dosadašnjih istraživanja u svetu (pre svega Evropi), istraživanja i teorijska promišljanjadrugih istraživača, internet stranice i prezentacije organizovanih pokreta prekarnih radnika;institucionalni i zakonski okvir, te dosadašnja istraživanja prekarnih radnika u Srbiji; empirijski deorada zasnovan je na podacima nastalim u okviru devete runde Evropskog društvenog istraživanja(European Social Survey). Autorka svesno koristi različita teorijska oruđa u osvetljavanju predmetaanalize, što je umnogome uslovljeno samim istraživačkim instrumentom, koji primorava dasociološki realizam ustupi mesto metodološkom individualizmu. Različite teorijske perspektivetreba shvatati kao komplementarne, a ne kao rivalske. Na analitičkom nivou konkretnog društva(srpskog) operacionalizacija klase određena je položajem na tržištu rada. Prekarijat se ne posmatrakao homogena društvena grupacija, kao klasa ili sloj, već je reč o tome da se u okviru svake klaserazlikuju prekarni i neprekarni položaji, gde prekarne položaje odlikuje nesigurnost na tržištu rada(tzv. pristup individualnih ugovora).U Srbiji se heterogena grupacija ispitanika koji imaju prekarni položaj na tržištu rada identifikuje sadesničarskim ili strankama desnog centra, odnosno sa političkim akterima koji obilato koristesocijalnu demagogiju u svom diskursu, a koji u potpunosti prihvataju osnovna usmerenjaekonomskog liberalizma kao osnove na kojoj počiva neoliberalni oblik kapitalizma. Iako su sve trihipoteze načelno potvrđene, dobijene nalaze bi trebalo uzeti sa rezervom – pripadnici prekarijatajesu desno orijentisani i glasaju većinski za Srpsku naprednu stranku, ali isto važi i za one koji su uneprekarnom položaju na tržištu rada. Hipoteza o nepostojanju jasno uobličenog vrednosnogsistema koji onemogućava prekarijat da stekne delatni potencijal je u potpunosti potvrđena -pokazana je ideološko-politička dezorijentisanost, za koju bi se pre moglo reći da ima reakcionarnipotencijal nego revolucionarni. Uz ogradu da autorka ne može izvesti dalekosežne zaključke, možese reći da prekarijat u Srbiji nije ni klasa po sebi, a kamoli klasa za sebe. Štaviše, još uvek nije rečni o grupaciji koja bi mogla činiti zaseban sloj, čiji bi pripadnici delili slične životne uslove ipoglede na svet. Jednostavno, sama po sebi, prekarnost na tržištu rada još uvek nije dovoljnodistinktivna i ključna odrednica na osnovu koje bi se društvo strukturiralo.

Opis (srp)

Sociologija - Opšta sociologija, politička sociologija / Sociologija - Opšta sociologija, politička sociologija Datum odbrane: 30.03.2022.

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Bez prerada Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Sociologija politike

precariat, social stratification, precarious work, precariousness, precarity, ideological orientation, political orientation

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Sociologija politike

prekarijat, društvena stratifikacija, prekarni rad, prekarnost, ideološka orijentacija, politička orijentacija