Naslov (srp)

Procena izloženosti aflatoksinu B1 putem hrane u Republici Srbiji i efikasnost dekontaminacije pomoću ultraljubičastog zračenja : doktorska disertacija

Autor

Udovički, Božidar, 1991-, 54071817

Doprinosi

Rajković, Andreja, 1975-, 13879399
Nikšić, Miomir, 1955-, 12442215
Milićević, Dragan, 1966-, 6337127
Stanković, Slavica, 1957-, 9474407
Blagojević, Bojan, 1982-, 67595785

Opis (eng)

Information on food safety risk of aflatoxins (AFs) in food in the Republic of Serbia are currently scarce. Fragmented researches and total number of available data are insufficient to perform formal risk and exposure assessment of different consumers groups. For these reasons, main goals of this doctoral dissertation include exposure assessment to aflatoxin B1 (AFB1), risk characterization, and efficiency evaluation of AFB1 decontamination by ultraviolet (UV) irradiation, appearing as one of physical mycotoxin decontamination methods. Based on analysis of peanut and maize based products, mixed composition products, nuts, rice, millet, dried figs and dried ground red paprika, by immuno-enzyme (ELISA) and liquid chromatography with mass spectrometry method (LC-MS/MS), the occurrence of AFB1 in all samples was 29.2% (n=463). Consumption surveys were performed using a 24h recall method and food frequency questionnaire (FFQ). Exposure assessment to AFB1 was performed with a deterministic approach, probabilistic approach (Monte Carlo simulation) and simple distribution approach. The mean overall estimated daily intake (EDI), based on 24h recall method, ranged between 1.203-1.659, 0.935-1.324, 0.523-0.721 and 0.466-0.662 ng/kg bw/day for population of children, adolescents, adult females, and adult males, respectively. Risk characterization was performed by calculation of the Margin of Exposure (MOE) and by calculation of the number of possible hepatocellular carcinoma (HCC) cases. Risk-related MOE values due to AFB1 intake appeared commonly as the consequence of roasted peanuts, peanut butter, maize bread, traditional maize bread, polenta meal, tortilla chips, dried figs, almond, walnut, and rice consumption. Based on the overall mean EDI, from 24h recall method, assessed number of possible HCC cases/year/105 persons was in the range of 0,016-0,022, 0,013-0,018, 0,009-0,013 and 0,008-0,012 for population of children, adolescents, adult females, and adult males, respectively. Potential of AFB1 decontamination by a specially designed UV irradiation cabinet was investigated. Results indicate to potential application of UV irradiation for the purpose of AFB1 decontamination. Decrease of AFB1 levels of 43% and 51% for maize and peanuts respectively were registered with the treatments applying the highest irradiance level and longest treatment time.

Opis (srp)

Za sada ne postoji dovoljno informacija o riziku koji za bezbednost hrane predstavljaju aflatoksini (AFs) prisutni u namirnicama na tržištu Republike Srbije. Fragmentirane studije i ukupan broj dostupnih podataka nisu dovoljni da se izvrši formalna procena rizika i procena izloženosti različitih grupa potrošača. Iz tih razloga su kao ciljevi ove doktorske disertacije postavljeni procena izloženosti aflatoksinu B1 (AFB1), karakterizacija rizika i ocena efikasnosti dekontaminacije AFB1 pomoću ultraljubičastog (UV) zračenja, kao jedne od mera fizičke dekontaminacije mikotoksina. Na osnovu analize proizvoda na bazi kikirikija i kukuruza, proizvoda mešanog sastava, jezgrovitog voća, pirinča, prosa, suve smokve i suve mlevene paprike, imuno-enzimskom (ELISA) metodom i metodom tečne-hromatografije sa masenom spektrometrijom (LC-MS/MS), zabeležena je učestalost pojave AFB1 u svim uzorcima od 29,2% (n=463). Podaci o unosu hrane su prikupljani metodama 24 h anketa ishrane i upitnik o učestalosti unosa hrane (FFQ). Procena izloženosti AFB1 je izvršena determinističkim pristupom, probabilističkim pristupom (Monte Karlo simulacijom) i pristupom proste distribucije. Ukupni prosečni procenjeni dnevni unos (PDU), na osnovu metode 24 h anketa ishrane, se kretao u rasponima od 1,203-1,659, 0,935-1,324, 0,523-0,721 i 0,466-0,662 ng/kg TM/dan za populaciju dece, adolescenata, odraslih žena i odraslih muškaraca, ponaosob. Karakterizacija rizika je izvršena određivanjem granice izloženosti (MOE) i broja mogućih slučajeva hepatocelularnog karcinoma (HCC). MOE vrednosti povezane sa prisustvom rizika usled unosa AFB1 su najčešće nastale kao posledica konzumiranja prženog kikirikija, kikiriki putera, kukuruznog hleba, proje, palente, tortilja čipsa, suvih smokvi, badema, oraha i pirinča. Na osnovu ukupnih prosečnih PDU, dobijenih metodom 24 h anketa ishrane, procenjeni broj mogućih HCC slučajeva/godišnje/105 osoba se kretao u rasponima od 0,016-0,022, 0,013-0,018, 0,009-0,013 i 0,008-0,012 za populaciju dece, adolescenata, odraslih žena i odraslih muškaraca, ponaosob. Ispitivana je mogućnost dekontaminacije AFB1 pomoću posebno projektovanog kabineta za UV zračenje. Dobijeni rezultati ukazuju na mogućnost primene UV zračenja u svrhu dekontaminacije AFB1. Pri tretmanima u kojima je korišćen najviši nivo iradijanse i najduže vreme trajanja tretmana zabeleženo je smanjenje nivoa AFB1 od 43% i 51% za kukuruz i kikiriki, ponaosob.

Opis (srp)

Biotehničke nauke - Upravljanje bezbednošću i kvalitetom hrane / Biotechnical sciences- Food safety and quality management Datum odbrane: 29.06.2021.

Jezik

srpski

Datum

2020

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 2.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 2.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Prehrambena industrija. Industrijska mikrobiologija

aflatoksin B1, ELISA, LC-MS, procena izloženosti, Monte Karlo, MOE, HCC, dekontaminacija, ultraljubičasto zračenje

664:579.67(043.3)

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Prehrambena industrija. Industrijska mikrobiologija

Aflatoxin B1, ELISA, LC-MS, exposure assessment, Monte Carlo, MOE, HCC, decontamination, ultraviolet irradiation