Naslov (srp)

Procesiranje konteksta i brzina obrade informacija kod dezintegracije : doktorska disertacija

Autor

Šoljaga, Mina, 1989-, 54619657

Doprinosi

Knežević, Goran, 1964-, 12661863
Todorović, Dejan, 1950-, 12332135
Marković, Slobodan, 1962-, 12600423
Purić, Danka, 1985-, 13832295

Opis (eng)

Disintegration is a kind of operationalization of schizotypy, personality traits related to the propensity for experiencing pro-psychotic experiences in the general population, which is located on the same continuum with schizophrenia. Due to its methodological advantages over the investigations on clinical population, researchers increasingly investigate members of the general population in order to identify risk factors for developing schizophrenia. Trying to establish the mechanisms that underlie cognitive deficits in schizotypy, through the application of various cognitive tasks, the researchers argue about the existence of difficulties in processing context and information processing speed. Due to insufficiently researched area, the variability of the existing data, and the fact that conclusions about deficits are performed mainly based on the usage of single cognitive tasks, the aim of this study is to explore the existence of difficulties in processing context and information processing speed through by using a few cognitive tasks and thus contribute to a more detailed understanding of this field. The context processing is measured by using three tasks: Ebinghaus illusion, Deese-Roediger-McDermott paradigm and AX continuous performance task, while the processing speed is measured by four tasks: backward masking task, digit-symbol task and tasks of simple and choice reaction time. As predictors were used a socio-demographic data, intelligence (measured by Raven's progressive matrices), a basic personality traits (measured by HEXACO model) and disintegration (measured by DELTA questionnaire). The entire battery is placed on a platform for online testing Total Assessment. The study was conducted in a controlled environment. A total of 215 students participated in survey (31% men and 69% women, mean age 22.65, SD = 4.24). Relative to the main aim of the research and the proposed research hypotheses, it was confirmed that the disintegration, beyond basic personality traits and intelligence, has incremental contribution in explaining processing deficit in the context processing when it is measured by the AX continuous performance task. It is proven that disintegration as a trait, and its subdimension general executive dysfunction, are significant negative predictors of the general sensitivity to the context (d′). In addition, general executive dysfunction also shows as negative predictor of index A and positive predictor of AX and BX errors. Subdimension of disintegration magical thinking has proved to be a significant negative predictor of AY errors, while contrary to expectations, subdimension depression showed as positive predictor of AY errors and somatoform dysregulation as positive predictor of index A. Disintegration as trait, as well as its subdimension, have not shown as significant predictors of susceptibility to Ebinghaus illusion and false memories measured by Deese-Roediger-McDermott paradigm. The lack of correlation between tasks that are used to measure context processing point to inadequacy of the observation context processing as a unitary phenomenon. The hypothesis of the incremental contribution of disintegration in explaining the deficit in the information processing speed beyond basic personality traits and intelligence has been partially confirmed. The disintegration as a trait has not been shown as the significant predictor of neither of used tasks for measure information processing speed, but its subdimension showed as significant predictors of simple and choice reaction time. Subdimension flattened affect disintegration is directly proportional to the simple reaction time what means that subjects with flattened affect are slower in reacting. Subdimension general executive dysfunction showed significant in the same way when it comes to choice reaction time. Contrary to expectations, subjects with elevated enhanced awareness faster react in the choice reaction time task. Findings that different subdimensions of disintegration show the opposite prediction values in explaining the same indicators on cognitive tasks, indicates the heterogeneity of the construct and draws attention to the importance of examinations cognitive functioning in relation to subdimensions of disintegration rather than in relation to the disintegration per se. Despite partially substantiated research expectations, this study provides valuable empirical data that enrich the present knowledge about the connection between dezintegration and context processing and information processing speed. In addition, this research provides the first empirical information about the connection between basic personality traits and their subdimensions measured by HEXACO with indicators of cognitive functioning.

Opis (srp)

Dezintegracija predstavlja svojevrsnu operacionalizaciju šizotipije, crte ličnosti koja se odnosi na sklonost ka doživljavanju propsihotičnih iskustava kod pripadnika opšte populacije, i koja leži na kontinumu sa šizofrenijom. Zbog metodoloških prednosti u odnosu na ispitivanje klinički obolelih, istraživači sve češće ispituju pripadnike opšte populacije radi identifikovanja riziko faktora za obolevanje od šizofrenije. Nastojeći da odgonetnu mehanizme koje stoje u osnovi kognitivnih deficita kod šizotipije, posredstvom primene različitih kognitivnih zadataka, istraživači raspravljaju o postojanju teškoća u procesiranju konteksta i brzini obrade informacija. Zbog nedovoljno istražene oblasti, varijabilnosti postojećih podataka i činjenice da se o pomenutim deficitima uglavnom izvode zaključci na osnovu primene pojedinačnih kognitivnih zadataka, ovo istraživanje je imalo za cilj da ispita postojanje teškoća u procesiranju konteksta i brzini obrade informacija posredstvom primene više kognitivnih zadataka i time doprinese podrobnijem razumevanju ove oblasti. Za merenje procesiranja konteksta su korišćena tri zadatka: Ebinghausova iluzija, Diz-Rediger-Mekdermotova paradigma i AX test kontinuiranog izvođenja, dok je za merenje brzine obrade informacija korišćeno četiri zadatka: retroaktivno maskiranje, zadatak šifra i zadaci prostog i izbornog vremena reakcije. Kao prediktori u istraživanju korišćeni su sociodemografski podaci, inteligencija (merena Ravenovim progresivnim matricama), bazične crte ličnosti (merene HEXACO modelom) i dezintegracija (merena upitnikom DELTA). Celokupna baterija je postavljena na platformu za online testiranje Total Assessment. Ispitivanje je sprovedeno u kontrolisanim uslovima. U istraživanju je učestvovalo 215 pripadnika studentske populacije (31 % muškaraci i 69 % žene, prosečne starosti 22.65, SD = 4.24). U odnosu na osnovni cilj istraživanja i postavljenu istraživačku hipotezu, potvrđeno je da dezintegracija u odnosu na bazične crte ličnosti i inteligenciju ostvaruje inkrementalan doprinos pri objašnjenju deficita u procesiranju konteksta kada je on meren AX testom kontinuiranog izvođenja. Dezintegracija kao crta i njena subdimenzija generalna egzekutivna disfunkcija pokazale su se značajnim negativnim prediktorima opšte osetljivosti na kontekst (d′). Pored toga, generalna egzekutivna disfunkcija se pokazala negativnim prediktorom indeksa A, i pozitivnim prediktorom AX i BX greška. Subdimenzija dezintegracije magijsko mišljenje se pokazala značajnim negativnim prediktorom AY grešaka, dok se, suprotno očekivanjima, subdimenzija depresivnost pokazala pozitivnim prediktorom AY grešaka, a subdimenzija somatoformna disregulacija pozitivnim prediktorom indeksa A. Dezintegraciji u celini, kao ni njene subdimenzije, nisu se pokazale značajnim prediktorima podložnosti Ebinghausovoj iluziji i lažnim sećanjama merenih Diz-Rediger-Mekdermotovom paradigmom. Odsustvo korelacije zadataka koji su korišćeni za merenje procesiranja konteksta upućuju na neadekvatnost posmatranja procesiranja konteksta kao unitarnog fenomena. Hipoteza o inkrementalnom doprinosu dezintegracije u odnosu na bazične crte ličnosti i inteligenciju pri objašnjenju deficita u brzini obrade informacija je delimično potvrđena. Dezintegracija u celini se nije pokazala značajnim prediktorom postignuća ni na jednom od korišćenih zadataka za merenje brzine obrade informacije, ali su se njene subdimenzije pokazale značajnim prediktorima brzine obrade informacija merenom zadatkom prostog i izbornog vremena reakcije. Subdimenzija dezintegracije zaravnjeni afekat je direktno proporcionalna prostom vremenu reakcije, to jest ispitanici sa izraženom subcrtom zaravnjeni afekat sporije reaguju. Ekvivalentno tome je dobijen nalaz o povezanosti generalne egzekutivne disfunkcije sa izbornim vremenom reakcije. Suprotno očekivanjima, ispitanici sa povišenom svesnošću brže reaguju u zadatku izbornog vremena reakcije. Nalaz o tome da različite subdimenzije dezintegracije pokazuju suprotnu prediktorsku vrednost pri objašnjenju istih indikatora na kognitivnim zadacima upućuje na heterogenost kontrukta i skreće pažnju na značaj ispitivanja kognitivnog funkcionisanja u odnosu na subdimenzije dezintegracije a ne u odnosu na dezintegraciju per se. Uprkos delimično potkrepljenim istraživačkim očekivanjima, ovo istraživanje je pružilo vredne empirijske podatke koji obogaćuju dosadašnja saznanja o povezanosti iskustava nalik psihotičnim sa procesiranjem konteksta i brzinom obrade informacija. Pored toga, pružilo je pionirske empirisjke podatke o povezanosti bazičnih crta ličnosti i njihovih subdimenzija merenih HEXACO modelom sa indikatorima kognitivnog funkcionisanja.

Opis (srp)

Psihologija - Psihologija individualnih razlika / Psychology - Psychology of individual differences Datum odbrane: 21.02.2020.

Jezik

srpski

Datum

2019

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 2.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 2.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Psihopatologija

schizotypy, disintegration, individual differences, context processing, processing speed, Ebinghaus illusion, DRM paradigm, AX-CPT, backward masking, reaction time

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Psihopatologija

šizotipija, dezintegracija, individualne razlike, procesiranje konteksta, brzina obrade, Ebinghausova iluzija, DRM paradigma, AX-CPT, retroaktivno maskiranje, vreme reakcije