Naslov (srp)

Morfološka varijabilnost i razvojne anomalije vrste Lepidurus couesii Packard, 1875 (Branchiopoda, Notostraca) iz Srbije : doktorska disertacija

Autor

Šaganović, Ivana, 1983-

Doprinosi

Korać, Aleksandra, 1964-
Tomić, Vladimir, 1969-
Ostojić, Aleksandar, 1960-
Dudić, Boris, 1977-
Ivanović, Ana, 1964-
Miličić, Dragana, 1966-

Opis (eng)

Within this dissertation, several aspects of the biology of Lepidurus couesii, speciesinhabiting Serbia, were investigated. Initially, an analysis of morphological characters, definedas having taxonomic importance in the previous literature, was performed to identify thespecies. Then, the histological structure of the gonads was examined to categorize theindividuals as females, males, or hermaphrodites, as well as to investigate possible ways ofreproduction of populations from Serbia. Morphological variability in the species was alsostudied by analyzing shape variation in two morphological structures – the telson with acaudal lamina and the carapace. Finally, the anomalies that occurred during the developmentof individuals were examined and defined, along with the qualitative changes in themorphological structures present.The research included populations of small crustaceans inhabiting temporary aquatichabitats. Populations of Lepidurus were sampled from two localities in the area of Srem, in thevicinity of the Sava river. At the beginning of the study, morphometric measurements andmeristic counts of diagnostic characters were performed. Qualitative characters wererepresented by ratios of certain morphometric characters. Additional qualitativemorphological characters were analyzed descriptively. The results were compared withrelevant literature data on the morphological characteristics of notostracans. The sex ofspecimens and general features of gametogenesis were characterized using light and electronmicroscopy. Morphological variation in the telson with the caudal lamina and the carapacewas examined using geometric morphometrics methods. This approach enabled geometricshape analysis, a concept that has not been applied so far within the genus Lepidurus. Thepatterns of allometric and allometry-free shape variation in two morphological structureswere examined. Individuals were also thoroughly investigated with a binocularstereomicroscope to define and analyze atypical phenotypes. Observed morphologicalchanges were recorded.The results showed that the morphological features of the individuals from theanalyzed populations most closely coincide with the characteristics of the Lepidurus couesiispecies. Histological analyses of the gonads did not show the presence of tissue found in theovotestes of hermaphrodite individuals. Accordingly, the individuals were determined asfemales or males depending on the presence or absence of egg sacs on the eleventh pair ofthoracopods. Females are far more numerous than males – out of 219 collected individuals,only nine males were found. Geometric morphometric analyses conducted on females showedthat a large proportion of telson with the caudal lamina shape variation is described by size(more than 70%). Allometry explains a much smaller proportion of carapace shape variation(about 5%). Preliminary results indicate the occurrence of sexual shape dimorphism in thementioned morphological structures. Females typically have a wider telson and a shortercaudal lamina than males, along with a longer and narrower carapace. Developmentalanomalies present in populations are classified as malformations and disruptions. Amongidentified malformations were incompletely developed and spirally arranged body rings.Asymmetrically shaped caudal lamina was also noted...

Opis (srp)

U disertaciji je ispitano nekoliko aspekata biologije vrste Lepidurus couesii iz Srbije.Prvobitno je vrsta identifikovana analizom morfoloških karaktera koji su u dosadašnjojliteraturi definisani kao važni taksonomski karakteri. Zatim je ispitana histološka građagonada kako bi se jedinke kategorisale kao ženke, mužjaci ili hermafroditi, kao i radiispitivanja mogućih načina reprodukcije populacija iz Srbije. Morfološka varijabilnost vrste jedodatno opisana analizom variranja oblika dve morfološke celine – telzona sa kaudalnomlaminom i karapaksa. Na kraju, ispitane su i definisane anomalije koje su nastale tokomrazvića jedinki, kao i prisutne kvalitativne promene morfoloških struktura.Istraživanjem su obuhvaćene populacije račića koje nastanjuju efemerna vodenastaništa. Populacije roda Lepidurus su uzorkovane sa dva lokaliteta na području Srema, uokolini reke Save. U prvom delu studije izvršena je morfometrijska analiza kontinuiranihkaraktera i kvantifikacija merističkih dijagnostičkih karaktera. Kvalitativni karakteri supredstavljeni odnosima određenih morfometrijskih karaktera. Dodatni kvalitativni morfološkikarakteri su analizirani opisno. Rezultati su upoređeni sa relevantnim literaturnim podacimao morfološkim karakteristikama grupe Notostraca. Pol jedinki i osnovne odlike gametogenezesu ispitane primenom metoda svetlosne i elektronske mikroskopije. Morfološko variranjetelzona sa kaudalnom laminom i karapaksa je ispitano i primenom metoda geometrijskemorfometrije. Ovakav pristup je omogućio geometrijsku analizu oblika navedenih struktura,koncept koji do sada nije primenjen u okviru roda Lepidurus. Takođe, ispitani su obrascialometrijske i nealometrijske komponente variranja oblika dve morfološke strukture. Kako bise definisali i analizirali atipični fenotipovi, jedinke su detaljno pregledane pomoćubinokularnog stereomikroskopa. Sve uočene morfološke promene su zabeležene.Rezultati su pokazali da se morfološke odlike jedinki iz analiziranih populacija najvišepodudaraju sa karakteristikama vrste Lepidurus couesii. Histološke analize gonada nisupokazale prisustvo tkiva koje odgovara ovotestisima hermafroditnih jedinki. U skladu sadobijenim rezultatima, jedinke su determinisane kao ženke ili mužjaci u zavisnosti odprisustva, odnosno odsustva, jajnih kesa na jedanaestom paru torakopoda. Ženke su dalekobrojnije od mužjaka – od 219 prikupljenih jedinki, pronađeno je samo devet mužjaka. Analizemetodama geometrijske morfometrije na uzorku ženki su pokazale da je veliki deo variranjaoblika telzona sa kaudalnom laminom opisan alometrijskim promenama oblika (više od 70%).Alometrija objašnjava znatno manji deo variranja oblika karapaksa (oko 5%). Preliminarnirezultati ukazuju da je prisutan polni dimorfizam u obliku navedenih morfoloških struktura.Ženke u proseku imaju širi telzon i kraću kaudalnu laminu u odnosu na mužjake, kao i duži isuženiji karapaks. Ustanovljene razvojne anomalije prisutne u populacijama su klasifikovanena malformacije i disrupcije. Malformacije uključuju nepotpuno razvijene i spiralnoraspoređene segmente. Takođe su registrovane i asimetrično oblikovane kaudalne lamine.Disrupcije uglavnom obuhvataju ozlede ekstremiteta, karapaksa, telzona sa kaudalnomlaminom, kao i kvalitativne promene koje ukazuju na parazitsku infekciju.Na osnovu dobijenih rezultata, smatra se da se populacije vrste L. couesii iz Srbijerazmnožavaju prvenstveno partenogenezom. Polna reprodukcija je moguća s obzirom nahistološke karakteristike gonada mužjaka, ali zahteva genetičku potvrdu...

Opis (srp)

Biologija - Biologija razvića životinja / Biology- Biology of Animal Development Datum odbrane: 28.01.2023.

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Zoologija

Lepidurus couesii, Notostraca, Branchiopoda, histološke analize, reprodukcija, geometrijska morfometrija, morfološka varijabilnost, alometrija, razvojne anomalije

595.326: 591.8(043.3)

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Zoologija

Lepidurus couesii, Notostraca, Branchiopoda, histological analyses, reproduction, geometric morphometrics, morphological variation, allometry, developmental anomalies