Naslov (srp)

Prostorno-vremenski obrasci širenja i trofičke interakcije azijske pčele smolarice (Megachile sculpturalis) u jugoistočnoj Evropi : doktorska disertacija

Autor

Bila Dubaić, Jovana, 1982-

Doprinosi

Plećaš, Milan, 1981-
Glavendekić, Milka, 1960-
Ćetković, Aleksandar, 1961-
Stanisavljević, Ljubiša, 1969-

Opis (eng)

Sculptured resin bee (Megachile sculpturalis Smith, 1853) is the first non-native beespecies that successfully colonized Europe. Process of its introduction and patterns ofexpansion in Southeast Europe, in the period 2015–2021, were analyzed in this study, with anevaluation of its trophic interactions and habitat preferences. The study is based on the author'sfield research, data collected through a citizen science project, international scientificcollaboration, as well as a comprehensive compilation and evaluation of data from publicationsand internet sources. The results indicate presence of two main centers of expansion in thestudy region: Eastern Pannonian (with expansion towards the south-southwest) and NorthernItalian (through Slovenia along the Adriatic coast to the southeast of the Balkans). Data fromhigher altitudes are rare, which confirms the importance of larger mountain massifs as a naturalbarrier to frontal expansion. The citizen science project and data collected from variousInternet sources provided key information for the reconstruction of the early history ofcolonization in the region and increased the geographical scope of the study area. On the otherhand, systematic/targeted research provided details of population dynamics, as a basis forinvasiveness assessment of this bee. Pattern of detectability in relation to the distribution ofavailable floral resources was analyzed in detail on a local scale. Sophora has been confirmedas the single most important host plant, crucial for effective detection and monitoring,especially during the early stages of colonization. Contrary to the previous portrayal ofSculptured resin bee as a "broadly polylectic" species, this study found that it has a muchnarrow range of larval food plant sources.

Opis (srp)

Azijska pčela smolarica (Megachile sculpturalis Smith, 1853) je prva alohtona vrsta pčelekoja je uspešno kolonizovala Evropu. U ovoj studiji analizirani su procesi njene introdukcije iobrasci ekspanzije u regionu jugoistočnе Evropе, u periodu 2015–2021. godine, sa evaluacijomkaraktera njenih trofičkih interakcija i stanišnih preferencija. Studija je zasnovana naterenskom istraživanju autora, na podacima prikupljenim kroz projekat građanske nauke, krozmeđunarodnu naučnu saradnju, kao i kroz sveobuhvatno kompiliranje i evaluaciju podataka izpublikacija i internet izvora. Rezultati ukazuju na postojanje dva glavna žarišta ekspanzije uistraživanom regionu: istočno-panonskog (sa širenjem prema jugu-jugozapadu) i severno-italijanskog (preko Slovenije duž jadranske obale na jugoistok Balkana). Podaci sa većihnadmorskih visina su retki, što potvrđuje značaj većih planinskih masiva kao prirodne barijerefrontalnoj ekspanziji. Projekat građanske nauke i prikupljanje podataka iz različitih internetizvora pružilo je ključne informacije za rekonstrukciju rane istorije kolonizacije u regionu ivišestruko povećalo geografski opseg istraženog područja. Sa druge strane, sistematska/ciljanaistraživanja su omogućila uvid u detalje dinamike populacije, što je osnova za procenueventualne invazivnosti ove pčele. Na lokalnoj skali detaljno je analiziran obrazacdetektabilnosti u odnosu distribuciju raspoloživih floralnih resursa. Sofora je potvrđena kaopojedinačno najvažnija biljka hraniteljka, ključna za efikasno detektovanje i praćenje, pogotovutokom rane faze kolonizacije. Suprotno čestom određenju azijske smolarice kao "širokopolilektične" vrste, u ovoj studiji utvrđeno je da ona ima mnogo uži opseg koriščenja biljaka zaishranu larvi.

Opis (srp)

Ekologija - Zaštita biodiverziteta – ekologija invazivnih vrsta / Ecology- Biodiversity conservation – ecology of invasive species Datum odbrane: 05.12.2022.

Jezik

srpski

Datum

2022

Licenca

Ovo delo je licencirano pod uslovima licence
Creative Commons CC BY-NC-ND 3.0 AT - Creative Commons Autorstvo - Nekomercijalno - Bez prerada 3.0 Austria License.

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/at/legalcode

Predmet

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Ekosistemi

wild bees, Balkans, citizen science, introduced species, monitoring and assessment of invasiveness, pollinators, Serbia

OSNO - Opšta sistematizacija naučnih oblasti, Ekosistemi

divlje pčele, Balkan, građanska nauka, introdukovane vrste, monitoring i procena invazivnosti, oprašivači, Srbija

574.4:591.5(497.11)(043.3)